Tarihsel Bağlamı İçinde Türkiye’de Yükseköğretimin ve YÖK’ün Tarihi

Prof. Dr. İlhan Tekeli, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi emekli öğretim üyesidir. Tarih Vakfi’nın kurucularındandır, yıl yönetim kurulu başkanlığını yapmıştır. YÖK genel kurulu üyeliği yapmıştır. 1989 yılında Selim İlkin’le birlikte Sedat Simavi Sosyal Bilimler Ödülü’nü almıştır. 1994 yılında Mustafa Parlar Bilim Ödülü’nü ilk on almıştır. 1996 yılında Türkiye Bilimler Akademisi üyeliğine seçilmiştir. Halen Türkiye Bilimler Akademisi şeref üyesidir. 1999 yılında Mustafa Parlar Eğitimde Üstün Başarı, 2006 yılında TÜBİTAK Hizmet Ödülü’ne layık görülmüştür. Başta Selim İlkin olmak üzere, Yiğit Gülöksüz, Erdoğan Soral, Tarik Okyay, Gencay Şaylan, Raşit Gökçeli ile ve yalnız olarak yazılmış 70 kitabı, 640 bilimsel yazı ve bildirisi vardır. Yaygin olan ilgi alanı içine, şehir planlama, bölge planlama, sosyal sistemler, makro coğrafya, belediyecilik, iktisadi politikalar, Türkiye iktisat ve şehir tarihleri ile eğitim planlaması ve bilimsel felsefe ve tarih yazıcılığı girmektedir. Kitabın kurduğu anlatı yaklaşık 250 yıllık bir süreyi kapsıyor. Bu uzun süre toptan bir değerlendirmeye tabi tutulduğunda yükseköğretimin Osmanlı’dan Cumhuriyet’e modernleşme süreciyle ilişkisi açıkça ortaya çıkıyor. Bu sürecin hem bir sonucu hem de bir nedeni oluyor. Ama her dönemde iktidar sahipleri yükseköğretim kurumlarını denetim altında tutmak istiyorlar. Hem onun başarılı olmasını istiyorlar, hem de her an kendi denetimleri altında kalmayacağı korkusunu taşıyorlar. Bu bakımdan, dönemden döneme bir zihniyet değişikliği görülmüyor. Geçmişten günümüze bu durumu sergileyen Tekeli okurlarını modernleşme sürecinde eğitime farklı bir bakış açısıyla bakmaya çağırıyor.