Tarih Vakfı Perşembe Konuşmaları 2017 güz dönemini 1917 Ekim Devrimi’nin yüzüncü sene-i devriyesi nedeniyle Devrim üzerine sohbetlere ayırdık. Dönemin ilk buluşmasında Ali Yalçın Göymen devrim kavramını yeniden düşünmek üzerine konuştu. İkinci buluşmanın konuğu Ertan Erol Meksika Devrimi: “Kahramanlar,” Devlet ve Sınıflar başlıklı bir konuşma gerçekleştirdi. Üçüncü buluşmada Y. Doğan Çetinkaya, 1917: İşçi Sınıfı ve Üçlü İktidar üzerine konuştu ve kendiliğinden ortaya çıkan özyönetim kurumları üzerinde durdu. Foti Benlisoy dördüncü buluşmada Ekim Devrimi’nin özellikle Batıda sinemadan edebiyata nasıl ele alındığı üzerine konuştu, Ekim Devrimi: Felaket, Nostalji ve Ütopya başlıklı konuşmasında. Masis Kürkçügil beşinci sohbetimizde çarlık imparatorluğunun çevre halklarının 1917 Devrimi’ndeki yeri üzerine konuştu.
Altıncı buluşmanın konuğu Emek Yıldırım. 1917 yılında -Gregoryan takvime göre- 8 Mart, -Rus/Jülyen takvime göre- 23 Şubat günü Petrograd’da (o zamanki St. Petersburg) kadınların Ekmek ve Barış («????? ? ????») şiarıyla organize ettikleri mitinge zaten bir süredir grevde olan Putilov işçileri de katılır ve öylece kadın-erkek tüm emekçiler önce Şubat Devrimi’ne ve sonrasında Ekim Devrimi’ne giden yolda ilk adımları atmış olurlar. Lev Trotskiy, o gün için der ki: 23 Şubat (8 Mart) Uluslararası Kadın Günü idi ve mitingler ile eylemler öngörülüyordu. Lakin Kadınlar Gününün resmen devrimi başlatabileceğini tahayyül etmiyorduk. Devrimci eylemler tahmin ediliyordu ama belli bir tarih olmaksızındı. Fakat emirleri tersine, sabah tekstil işçileri birkaç fabrikada işlerini bıraktılar ve bir genel greve dönüşecek şekilde greve destek vermek için delegeler gönderdiler. [Ve] herkes sokaklara çıktı. Ekim Devrimi sonrasında da, o zamana kadar belli bir günün kararlaştırılmamış olduğu Uluslararası (Emekçi) Kadınlar Günü, 1921 yılında Moskova’da yapılan 2. Uluslararası Komünist Kadınlar Konferansı’nda (diğer bir adıyla Komünist Kadınlar Enternasyonali), Petrograd’da o gün sokaklara çıkıp, devrimin ateşini çakan kadınların anısına 8 Mart olarak kabul edilir ve 1975 yılında Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilene kadar da birçok sosyalist ülkede çoktan kutlanmaya başlanmış önemli bir gün haline gelir.
Bu minvalde, Rus coğrafyasında kökleri 18. yüzyıla kadar dayanan kadın hareketinin Rus devrimci mücadelesi için ne kadar mühim bir rol oynadığını belirtmekte elbette ki büyük bir fayda var. Narodniklerden anarşistlere, sosyalistlere, hatta Batıcı-liberallere kadar birçok toplumsal muhalif hareketin içinde etkili bir biçimde yer alan kadınların süregiden ikili mücadelesi ise ayrı bir öneme sahiptir. Rusya’da kadınlar, siyasal kimliklerinin yanısıra kadınlık halleri üzerinden de bir mücadele hattı kurmuşlardır. Ekim Devrimi’nin vuku bulması ve Sovyetler Birliği’nin inşa süreçleri, bittabi kadınların da kaydadeğer katkılarda bulundukları bir zemin üzerinden mümkün olmuştur. Fakat, tarihi yazan erkeklerin gözünde kaçan bu durum; özellikle de Ekim Devrimi ve SSBC deneyimi gibi insanlığın geçmişinde varolagelmiş dikkate değer anların, olayların ve olguların vücuda getirdiği tarihin yeniden -toplumsal cinsiyet körü olmayan bir bakış açısına sahip- bir okumasının yapılmasını gerekli de kılmaktadır. Bu nedenle, bu konuşma ile, Rusya topraklarında verilen devrimci mücadelelerin tarihinin yeniden ele alınması sırasında bu süreçte oldukça etkin ve belirgin bir yer de teşkil eden kadınların verdiği mücadeleyi anlatmak, aktarmak, dile getirmeyi amaçlamaktadır. Ve bu bağlamda da, Ekim Devrimi öncesi, süreci ve sonrasında Rusya’da kadın hareketinin izlediği mücadele hattı ele alınmaya çalışılacaktır.
Tarih: 14 Aralık 2017
Saat: 18:30-20:30
Yer: Sarıdemir Mah. Ragıp Gümüşpala Cad. Değirmen Sok. No:10, Eminönü, 34134 Fatih/İstanbul, (Marmara Belediyeler Birliği Binası)
Emek Yıldırım Kimdir?
Ankara’da doğdu. Liseyi Ankara’da, Mehmet Emin Resulzade Anadolu Lisesi’nde (MERAL) okudu. Lisans derecesini 2004 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Felsefe Bölümü’nden alırken, Tarih Bölümü’nde de yandal yaptı. Aynı üniversitede Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nde yazdığı Poverty and Corruption in Post-Soviet Russia: A Comparison of Yeltsin and Putin Eras konulu teziyle 2007 yılında M.S. derecesini aldı. 2008-2010 tarihleri arasında Rusya Hükümet Bursu ile Rusya Halkların Dostluğu Üniversitesi’nde (????/RUDN) araştırmalarda bulundu. 2011 yılından itibaren Ankara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nde Sovyet Sonrası Rusya’da Toplumsal Muhalefetin Ekonomi-Politiği konulu doktora çalışmasını sürdürüyor. 2012 yılından beri de, Artvin Çoruh Üniversitesi Hopa İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nde Araştırma Görevlisi olarak çalışıyor. Çalıştığı konularda yayınlanmış yazıları, makaleleri ve diğer çalışmaları için: http://ankara.academia.edu/deindescriptum.