Çarlığın Çevre Halkları Ekim Devrimi’nden Ne Umut Ettiler Ne Buldular?
Tarih Vakfı Perşembe Konuşmaları 2017 güz dönemini 1917 Ekim Devrimi’nin yüzüncü sene-i devriyesi nedeniyle Devrim üzerine sohbetlere ayırdık. Dönemin ilk buluşmasında Ali Yalçın Göymen devrim kavramını yeniden düşünmek üzerine konuştu. İkinci buluşmanın konuğu Ertan Erol Meksika Devrimi: “Kahramanlar,” Devlet ve Sınıflar başlıklı bir konuşma gerçekleştirdi. Üçüncü buluşmada Y. Doğan Çetinkaya, 1917: İşçi Sınıfı ve Üçlü İktidar üzerine konuştu ve kendiliğinden ortaya çıkan özyönetim kurumları üzerinde durdu. Foti Benlisoy dördüncü buluşmada Ekim Devrimi’nin özellikle Batıda sinemadan edebiyata nasıl ele alındığı üzerine konuştu, Ekim Devrimi: Felaket, Nostalji ve Ütopya başlıklı konuşmasında.
Beşinci buluşmanın konuğu Masis Kürkçügil. “Halklar hapishanesi” Çarlık İmparatorluğu’nda çok farklı siyasal düzeydeki çevre halklar da işçiler, askerler ve köylüler gibi 1917 Devrimi’nin önemli bir aktörü olmuşlardır. XIX. yüzyıl sonunda başlayan, 1905 Devrimi ile hız kazanan milli hareketler, özellikle İç Savaş döneminde kendilerinin herhangi bir hakkını tanımak niyetinde olmayan Beyazlara karşı Kızılları tercih etmek durumunda kalmışlar (örneğin Başkırt yönetici Zeki Velidi Togan, Yudeniç ordularına karşı zor durumda olan Petrograd savunmasına birlik göndermiştir), ancak daha sonra devrimin vaatleriyle uygulamalar arasında sıkışıp kalmışlardı. Lenin’in Gürcistan ve Orta Asya’daki gelişmeleri değerlendiren, devrimin kaderine ilişkin son yazılarında görüldüğü üzere büyük bir hayal kırıklığına uğramışlardı. Bu hayal kırıklığının en bilinen temsilcisi “tarihin meçhullerinden” Sultan Galiayev yalnız olmadığı gibi ondan farklı olarak Marksist gelenekten gelenlerde bu yakıcı mahiyet kazanmış “milli mesele”yi devrimin önündeki en büyük engellerden biri olarak görmüşlerdir.
Ukrayna, Kafkasya ve Orta Asya bu bakımdan kritik deneyimler olarak tarihe geçmiştir. Konuşma 1917 Devrimi ile milletler meselesi ilişkisinin farklı veçheleri üzerinde duracaktır.
Tarih: 30 Kasım 2017
Saat: 18:30-20:30
Yer: Sarıdemir Mah. Ragıp Gümüşpala Cad. Değirmen Sok. No:10, Eminönü, 34134 Fatih/İstanbul, (Marmara Belediyeler Birliği Binası)
Masis Kürkçügil Kimdir?
1947, İstanbul doğumlu. Feriköy Ermeni Ortaokulu, Atatürk Erkek Lisesi ve İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde okudu. Köz Yayınları’nı kurdu, Sürekli Devrim dergisini çıkardı. Edirne Devlet Mühendislik Mimarlık Akademisi’nde Ekonomi ve İstatistik dersleri verdi, Yurt Ansiklopedisi’nde tarih koordinatörlüğü yaptı. Altı yılını Fransa’da mülteci olarak geçirdi. Birleşik Sosyalist Parti’nin (1994) kurucusu ve genel koordinatörü, sonra da ÖDP’nin (1996) kurucusu ve uluslararası ilişkiler sorumlusu oldu. Şu anda Yazın Yayınları’nın sahibi ve Yeniyol adında bir dergi çıkarıyor. Hugo Chavez ve Devrimde Devrim, Devrimden Devrime Bolivya, Tarih ve Siyaset Sarkacında kitaplarından bazılarıdır.