DEMOKRAT PARTİ’DE PARTİ İÇİ MUHALEFET (1946-1960)

Kendisi de Cumhuriyet Halk Partisi içinde muhalefet hareketinin sonucu olarak kurulan
Demokrat Parti’nin tüm siyasi hayatı boyunca parti içi mücadeleler yaşanmıştır. Bu
mücadeleler sonucunda Demokrat Parti içinden Millet Partisi, Öz Demokratlar Partisi, Türkiye
Köylü Partisi ve Hürriyet Partisi çıkmıştır. Ancak Demokrat Parti içindeki mücadele bunlarla
sınırlı değildir. 1951’de Parti Meclis Grubunda 61 milletvekilinin kendi hükümetlerine
güvensizlik oyu vermesi, 1955’te yine Meclis Grubunda hükümetin düşürülmesi gibi geniş
çaplı muhalif hareketler görülmüştür. Partinin kurucuları ile diğer üyeleri, Meclis Grubu ile
Genel İdare Kurulu, partinin kurduğu hükümetler ile Meclis Grubu arasındaki mücadeleler,
partinin yerel örgütleri ile merkezi yönetimi arasındaki mücadelelerle eklemlenmiş, partinin
örgütleri ve kurulları da kendi içinde bütünlüğe sahip olmamış, her bir kurul ve yerel örgüt iki
ya da daha fazla hizbin mücadelesine sahne olmuştur.
Demokrat Parti’de parti içi muhalif hareketlerin yapısı, hedefleri ve politik söylemleri
baştan, önceden belirlenmiş olmayıp; ülke konjonktüründeki, partinin genel politikalarındaki
ve diğer partilerle ilişkilerindeki değişime paralel olarak şekil almıştır. Bu şekillenmede parti
içi mücadelenin kendi dinamikleri (karşılıklı sertleşmeler ya da yumuşamalar, pazarlıklar,
verilen ödünler, geri çekilmeler vb.) de önemli ölçüde belirleyici olmuştur. Bu nedenle, bu
çalışmada Demokrat Parti’nin siyasi yaşamı boyunca kendi içinde ortaya çıkan küçük ya da
büyük tüm muhalif hareketlenmeler, durağan bir neden-sonuç ilişkisi içinde değil dinamik
süreçlerin parçası olarak ele alınmaya çalışılmıştır.

Yazar Hakkında:
HAYDAR TEMÜR
1973 yılında İstanbul’da doğdu. İlkokul, ortaokul ve liseyi İstanbul’da tamamladı. 2000 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Tarih Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek Lisans eğitimini, 2010 yılında, Hacette Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü’nde “Kendi Yayınları Çerçevesinde (İştirâk, İnsaniyet, Sosyalist ve Medeniyet) Çerçevesinde Osmanlı Sosyalist Fırkası” adlı tezi ile tamamladı. 2020 yılında Demokrat Parti’de Parti İçi Muhalefet (1946-1960) adlı teziyle, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü’nden doktora derecesi aldı. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda 20 yıl İngilizce öğretmeni olarak çalıştıktan sonra tarih öğretmenliğine geçti. Halen Milli Eğitim Bakanlığı bağlı bir lisede tarih öğretmeni olarak çalışmaktadır. Evlidir ve İngilizce bilmektedir.