SABİHA SERTEL

Sabiha Sertel 1895’te Selanik’te doğdu. 1919’da çıkan Büyük Mecmua’da “Türk Feminizmi”ni ilk kez ismiyle zikreden kendisidir. Evliliği de sıra dışıydı. İlk kez Yahudi Dönme cemaatinden bir kadın, cemaat dışında bir evlilik gerçekleştirdi. Zekeriya Sertel ile evlilikleri İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin yüksek düzeyde ilgisine mazhar oldu.Dahası mahkemede yargılanan ilk Türk kadın gazetecidir. Üstelik çok fazla bilinmese de Amerika’da sosyal hizmetler eğitimi alarak memleketin ilk sosyal hizmetler uzmanı vasfını kazandı.

Yazdığı yazılar nedeniyle basında sıkça polemiklerle karşı karşıya kaldı. 1937’dedöneminCumhuriyet gazetesinin hedefindeydi. Bu yazılarda kendisine “Bolşevik Dudu”, “vatan haini” bile dendi. Dönmeliği ve Yahudi kökleri teşhir edildi. Sabiha Sertel yine sözünü esirgemedi ve yazmaktan vazgeçmedi.

Sabiha Sertel, “Fikre Artık Yeter Tahakkümünüz” başlıklı yazısını yazdığında tarih 5 Kasım 1945’i gösteriyordu, 50 yaşındaydı ve daha Tan Gazetesi’nin bir baskın sonucu talan edilmesi ve yıkıma uğratılmasına neredeyse bir ay vardı.

Türkiye Komünist Partisi üyesiydi. Sürgüne gittikten sonra partiye yardımcı olmak için altı ülke (Fransa, Macaristan, Almanya, Çekoslovakya, Bulgaristan, Sovyetler Birliği) değiştirdi.1968’de Bakü’de hayata gözlerini yumdu.

Elinizdeki derleme, onun farklı entelektüel alanlara yaptığı katkıları odağına alan araştırmacıların ve kişisel tanıklıkların ışığında kendisinin yaşamına başka açılardan bakmayı amaçlıyor.

Katkıda bulunanlar;

Mehmet Ö. Alkan
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni bitirdi. İstanbul
Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde yüksek lisans ve doktora
eğitimini tamamladı. Hâlen İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
Uluslararası İlişkiler Bölümü Siyasi Tarih Anabilim Dalı’ndaki
görevine devam etmekte ve Tarih Vakfı Başkanlığı’nı yürütmektedir.
Kendi alanında yayınlanmış 300’ün üzerinde makalesi ve hazırladığı
15 kadar kitabı vardır. Başlıca yapıtları: Tanzimat’tan Günümüze İstanbul’da
Sivil Toplum Kuruluşları (İlter Turan ve Ahmet Yücekök ile
birlikte, Tarih Vakfı Yayınları, 1998); İmparatorluk’tan Cumhuriyet’e
Selanik’ten İstanbul’a Terakki Okulları (Terakki Vakfı Yayınları, 2003);
Prens Sabahaddin Gönüllü Sürgünden Zorunlu Sürgüne (Yapı Kredi
Yayınları, 2007); Yadigâr-ı Meşrutiyet (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları,
2010); Türkiye İşçi Sınıfı Tarihi (Y. Doğan Çetinkaya ile birlikte,
Tarih Vakfı Yayınları, 2015); Osmanlı’dan Günümüze Darbeler
(Tarih Vakfı Yayınları, 2017); 150. Yılında Das Kapital: Osmanlı’dan
Günümüze Türkiye’deki Serencâmı (İletişim Yayınları, 2017).

Nur Deriş
Sabiha Sertel’in baba tarafından ikinci kuşak yeğeni olan Nur
Deriş, bağımsız bir konferans tercümanıdır. Uluslararası Konferans
Tercümanları Derneği (AIIC) ve Türkiye Konferans Tercümanları
Derneği (TKTD) üyesi olan Deriş İstanbul Üniversitesi İngiliz Dili
ve Edebiyatı bölümünde okuduktan sonra Cenevre Üniversitesi Edebiyat
Fakültesi’nde eğitimini tamamladı. 1983-1991 yılları arasında Cenevre’de
Mültecilere Yardım Kurumu’nda tercüman, Cenevre Eğitim
Müdürlüğü’ne bağlı okullarda göçmen çocuklar ve ebeveynleri için
düzenlenen sınıflarda eğitmen olarak çalıştı. Son yıllarda konferans
tercümanlığının yanı sıra Boğaziçi Üniversitesi Çeviribilim Bölümü’nde
EMCI Master Programı’nda eğitmen olarak çalıştı.

Barış Çatal
Akademisyen. Düzce Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
Bölümü’nde öğretim görevlisi olarak çalışıyor. Dokuz Eylül Üniversitesi’nden
mezun. Hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümü’nde yüksek
lisans yaptı. Hâlen İstanbul Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi,
Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı’nda doktora çalışmasını
sürdürüyor. Doktora tez konusu Sabiha Sertel’in yaşantısı,
ürettikleri ve entelektüel birikimi üzerinedir. Toplumsal Tarih , Kebikeç
gibi dergilerde yazıları yayımlandı.

Bengü Aydın Dikmen
Galatasaray Üniversitesi’nden Siyaset Bilimi alanında doktora,
Boğaziçi Üniversitesi’nden Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler
yüksek lisans derecelerine sahiptir.
Doktora sırasında 12 ay University College Dublin’de Sanat Tarihi ve Kültür
Politikası Okulu’nda misafir araştırmacı olarak bulunmuştur.
AB Jean Monnet, TÜBİTAK ve SALT Araştırma gibi kurumlardan
burs ve ödüller almıştır. Erken Cumhuriyet dönemi Türkiye tarihi,
kültür politikaları, çevre siyaseti, iklim yönetişimi çalışma alanları arasındadır.
Halihazırda İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nde öğretim görevlisi olarak çalışmaktadır.

İnci Özkan Kerestecioğlu
ODTÜ Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümünden 1988 yılında
mezun oldu. 1998 yılında Söylem ve Olgu Olarak Ulusçuluk
konulu teziyle İstanbul Üniversitesi’nden doktora derecesini, 2009’da
Siyasal Düşünceler alanından doçentlik unvanını aldı. 1990’da araştırma
görevlisi olarak girdiği İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Siyaset Bilimi
Anabilim Dalı’ndan, 2017’de ayrıldı. Milliyetçilik kuramları ve feminizm
başlıca ilgi alanlarıdır. Türkiye’de feminist hareket, milliyetçilik
ve toplumsal cinsiyet ilişkisi, Türkiye’de siyasal düşünce konularına
ilişkin çeşitli kitap ve dergilerde ulusal ve uluslararası makaleleri bulunmaktadır.

Aynur Soydan Erdemir
Yüksek lisans ve doktora öğrenimini İstanbul Üniversitesi Atatürk
İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü’nde tamamladı. Siyasal Hayat ve
Kurumlar alanında doçent unvanını aldı. Hâlen Atatürk İlkeleri ve
İnkılap Tarihi Enstitüsü’nde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Akademik
ilgi alanları içinde yer alan eğitim tarihi, kadın tarihi, düşünce
tarihi konularında lisansüstü dersler vermekte ve yayın yapmaktadır.
Kendisinin Sabiha Sertel’in bir dönem yazılarına yoğunlaşan Türkiye’de
Siyasal ve Sosyal Dinamiklerin Basına Yansımasına Önemli Bir
Örnek: Sabiha Zekeriya (Sertel) ve Cici Anne başlıklı bir kitabı bulunmaktadır.
Bu kitabın yeni baskısı yayıma hazırlanmaktadır.

Çiğdem Akanyıldız-Gölbaşi
Boğaziçi Üniversitesi Çeviribilim bölümünde doktora öğrencisidir.
Galatasaray Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu’nda öğretim
görevlisi ve müdür yardımcısı olarak görev yapmaktadır. Medipol
Üniversitesi Uygulamalı İngilizce ve Çevirmenlik programında da yarı-
zamanlı öğretim görevlisi olarak sosyal bilimler metinleri çevirisi
ve medya çevirisi gibi dersler vermektedir. Yüksek lisansını Boğaziçi
Üniversitesi Atatürk Modern Türkiye Tarihi Enstitüsü’nde “‘Perfect
Bodies, Ideal Women’: Beauty, the Female Body and the Construction
of Femininity in Popular Women’s Magazines in Turkey in the 1990s”
başlıklı tezle tamamlamıştır. Başlıca ilgi alanları toplumsal cinsiyet, dil,
feminist çeviri, otobiyografi ve kişisel anlatılardır.

Aylin Özman
Lisans eğitimini Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Siyaset Bilimi ve
Kamu Yönetimi Bölümü’nde tamamladı. Bilkent Üniversitesi, Siyaset
Bilimi Bölümü’nde yüksek lisans ve doktora derecelerini aldı. 1997-
2012 yılları arasında çalışmalarını Hacettepe Üniversitesi Siyaset Bilimi
ve Kamu Yönetimi Bölümü, Siyaset ve Sosyal Bilimler Ana Bilim
dalında öğretim üyesi olarak sürdürdü. Hâlen TED Üniversitesi’nde
öğretim üyesidir. Türkiye’de siyasal hayat, toplumsal ve siyasal düşünce,
siyaset kuramı ve toplumsal cinsiyet konularında çalışmakta olan
yazarın, bu alanlarda çeşitli kitap ve dergilerde yayınlanmış makaleleri
bulunmaktadır.

Kadir Dede
Lisans derecesini Kocaeli Üniversitesi, yüksek lisans ve doktora
derecelerini Hacettepe Üniversitesi’nden aldı. Gent Üniversitesi ve
Amsterdam Üniversitesi’nde misafir araştırmacı ve doktora-sonrası
araştırmacı olarak bulundu. Akademik ilgi alanlarını milliyetçilik, edebiyat,
gündelik hayat, ve popüler kültür konuları oluşturmakta. Çeşitli
dergi ve derlemelerde yer alan çalışmalarına ek olarak “Edebiyatın
Ulusu, Ulusun Edebiyatı” isimli kitabı yayımlandı (2021), Aksu Bora
ile birlikte “Ütopyalar – Politikayla Arzunun Kesiştiği Yer” başlıklı
derlemenin editörlüğü yaptı (2018). Halen Hacettepe Üniversitesi
Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nde öğretim üyesi olarak
çalışmaktadır.

Özlem Özkal
Lisans derecesini ODTÜ, Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü’nden
alan Özlem Özkal, yüksek lisans ve doktorasını İ.D. Bilkent
Üniversitesi, Grafik Tasarım Bölümü’nde tamamladı. 1995-2003 yılları
arasında sanat yönetmeni olarak çalıştı. Bilkent Üniversitesi’nde
ve The School of the Museum of Fine Arts-Boston’da tipografi ve
grafik tasarım alanında dersler verdi. Akademik çalışmalarını, 2013
yılında katıldığı Özyeğin Üniversitesi, İletişim Tasarımı Bölümü’nde
sürdürmektedir. Ottoman Foundations of Turkish Typography: A
Field Theory Approach (Türkiye’de Tipografinin Osmanlı’dan Gelen
Temelleri: Bir Alan Teorisi Yaklaşımı) başlıklı çalışması 2018’de Design
Issues dergisinde yayınlanmıştır.

Ömer Durmaz
İletişim tasarımcısı ve akademisyen. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel
Sanatlar Fakültesi Grafik Bölümü öğretim görevlisi ve DEÜ Bayrakbilim
ve Türk Bayrakları Müzesi kurucu müdürü. Görsel iletişim
kültürü, grafik tasarım tarihi, tasarım yönetimi ve arşivlenmesi alanlarında
çalışıyor. 2010’da Türkçe Tipografi Topluluğu’nun kurucularından
oldu. Tasarım tarihi alanında birçok serginin küratörlüğünü yaptı:
“Babıali’nin Kapak Ressamları”, “Firuz Aşkın 90 Yaşında”, “Sait Maden’in
Simgeleri”, “Gözlere Konuşmak: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e
Bilginin Görselleştirilmesi”, “Fuar’ın Ressamları: İzmir Fuarı’nın Tarihinde
Grafik Tasarımın İzleri”, “Ah Kardeşim: Selanik İzmir” ve “İncelikler
Tarihi: Gülten Akın”, “Erbil Tuşalp Kütüphanesi”. Durmaz
ayrıca “İstanbul’un 100 Grafik Tasarımcısı ve İllüstratörü”, “Manzaram
İzmir” ve “19. Yüzyıl İzmir’inde Ressam Boğos Tatikyan ve
Tatikyan Matbaası” kitaplarının yazarıdır. Toplumsal Tarih dergisinin
yayın kurulu üyesidir.

Hülya Öztekin
1981 yılında Kayseri’de doğdu. Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi
Radyo Televizyon Sinema Bölümü’nden 2003 yılında mezun
oldu. Yüksek lisansını ve doktorasını Erciyes Üniversitesi’nde tamamladı.
Akademik kariyerine 2004 yılında Erciyes Üniversitesi İletişim
Fakültesi’nde başladı. Hâlen aynı fakültede öğretim üyesi olarak görev
yapmaktadır. İletişim tarihi, basın tarihi, medya politikaları, medyada
ayrımcılık ve nefret söylemi üzerine lisans, yüksek lisans ve doktora
dersleri vermektedir. İlgili alanlarda çok sayıda akademik çalışması
bulunan Öztekin, Tarih Vakfı Yurt Yayınları’ndan çıkan Tan: Serteller
Yönetiminde Muhalif Bir Gazete başlıklı kitabın da yazarıdır.

H. Korhan Atay
1949’da doğdu. 1977 yılında muhabirliğe başladı. 1982-1991 yıllarında
Nokta Dergisi ’nde; muhabir, istihbarat şefi, haber müdürü,
yayın ve yazı kurulu üyesi olarak çalıştı. 1991-2001 yıllarında Star TV,
Kanal 6, ATV, Kanal D, TRT-1, TRT-2 televizyonlarına haber, belgesel
ve dizi programları üretti. 2006’da Figen Kumru ile hazırladığı
Katina’nın Elinde Makası adlı Seyfi Dursunoğlu nehir söyleşisi Alfa
Yayınevi, 2008’de Figen Kumru ile yazdığı Mizahın Abisi Oğuz Aral
biyografisi Doğan Kitap, 2011’de Adalarda İz Bırakanlar kitabı Adalı
Yayınları, 2013’te 1 Mayıs 1977 İşçi Bayramı Neden ve Nasıl Kana
Bulandı kitabı Metis Yayınları tarafından yayınlandı. Sabiha ve Zekeriya
Sertel çiftinin yaşamını konu edindiği Serteller kitabı Şubat 2021’de
İletişim Yayınları aracılığıyla okurlarla buluştu.

Gün Benderli
1929 İstanbul doğumlu, Rumeli kökenli. Gazeteci, yazar, çevirmen.
1951’de Türkiye’deki baskı ortamı nedeniyle yurt dışına gitmek
zorunda kaldı. 1952 yılı sonlarına doğru Nâzım Hikmet’in daveti üzerine
hukuk öğrenimini yarıda bırakarak o sırada yaşadığı Paris’ten Macaristan’a
gitti ve uzun yıllar boyunca Budapeşte Radyosu’nun Türkçe
Yayınlar seksiyonunda radyo yayıncılığı yaptı. Yaşamında İstanbul ve
Budapeşte dışında uzun ya da kısa süre kaldığı Paris, Cenevre, Viyana,
Varşova, Berlin, Leipzig, Moskova, Pekin gibi duraklar var. 1956’dan
1968’e ve 1989’a kadar Doğu Avrupa’yı sarsan dönüşümlere tanıklık
etti. Hâlen Budapeşte’de yaşıyor ve emekli olduktan sonra yapmaya
başladığı Macar edebiyatından çevirilere devam ediyor. Benderli’nin
çevirileri dışında Belge Yayınları’ndan çıkan Su Başında Durmuşuz
ve Sözcükler Yayınları’ndan çıkan Sofralar ve Anılar isminde iki kitabı
bulunmaktadır. Son olarak 2020’de İletişim Yayınları’ndan Giderayak,
Anılarımdaki Nâzım Hikmet isimli kitabı yayımlandı.

Tia O’Brien
Sabiha Sertel’in torunu olan Tia O’Brien, San Francisco’da yaşayan
ödüllü bir muhabir ve editördür. Televizyon ve radyo yayıncılığından
gazete, dergi ve çevrimiçi yayıncılığına uzanan gazetecilik kariyeri boyunca
siyaset, iş dünyası, teknoloji, tüketici sorunları ve Türkiye ile
ilgili konulara odaklandı. İşleri pek çok uluslararası, ulusal ve yerel
yayında, ayrıca belli başlı görsel-işitsel medya yayınlarında yer aldı.
O’Brien aynı zamanda bir mülti-medya eğitmeni ve iş dünyasıyla ilgili
editoryal danışman olarak dünya çapında yayınlarda yer alan içerik geliştirme
işleri gerçekleştirdi.