1. Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi-Bilim ve Kültür Günleri/Konferans: Sözlü Tarih ve Tarihe Bin Canlı Tanık Projesi (Prof. Dr. Aynur İlyasoğlu-Gülay Kayacan- 19 Ekim 2010)
Prof. Dr. Aynur İlyasoğlu Türkiye’de sözlü tarih çalışmalarının dünü ve bugünü üzerine tarihi arkaplan bilgisi verdi. Gülay Kayacan, Tarih Vakfı’nın sözlü tarih alanındaki çalışmalarından örnekler verdi ve Tarihe Bin Canlı Tanık Projesi’ni anlattı.
2. Afyon Kocatepe Üniversitesi-AYTAM/ 4.Kent Kurultayı/Sempozyum ve Çalıştay:Yerel Tarih/Sözlü Tarih ve Müzecilik (Deniz Koç- Gülay Kayacan- 17-18 Haziran 2010)
Afyon Kocatepe Üniversite’si ile AYTAM’ın ortak düzenleıi sempozyum da Gülay Kayacan Sözlü Tarih ve Yerel Tarih Nedirı Üzerine bir sunum yaptı. Adalar Vakfı’nı temsilen katılan Deniz Koç, Türkiye’de kent müzeciliğine ilişkin çalışmaları Adalar Müzesi örneği üzerinden anlattı.
3. Turning Back to Mediterranean – İskenderiye Konferansı (11 Kasım 2005)
Akdeniz’in 13 kentinde yürütülen “Akdeniz Sesleri-Sözlü Tarih ve Kültürel Pratikler” adlı uluslararası projenin partnerleri saha çalışmalarından elde ettikleri bulguları tartışmak ve paylaşmak için 11-13 Kasım 2005 tarihleri arasında İskenderiye Kütüphanesinde Turning Back to Mediterreanen (Akdeniz’e Geri Dönmek) adlı konferansı düzenlediler.
Konferansta Akdeniz Kültürel Mirasının Avrupa Birliği açısından önemi Akdeniz kültürel mirasının korunmasına yönelik program ve yaklaşımlar temel olarak ele alındı. Bu bağlamda Mediterranean Voices projesinin işaret ettiği, gösterdiği, ışık tuttuğu sorun alanları, tebliğ ve tartışmaların temel gündemini oluşturdu. Üç günlük konferans süresince, Akdeniz’in tamamını etkileyen göç, kozmopolitanizm, kentsel dönüşüm ve rehabilitasyon süreçleri gibi ortak temalara yapılan vurgular dikkat çekiciydi. Maddi ve maddi olmayan kültürel mirasın bir arada ele alınmasının öneminin ortaya çıktııı Avrupa Birliği kültürel miras politikalarında, maddi kültür varlıklarının öne çıkarılıp korunmasının ve kentsel-mekansal kültürel mirasın korunmasının yanı sıra maddi olmayan kültürel mirasın da maddi mirasın korunmasındaki önemi ve bu baılamda 13 kentte yapılan sözlü tarih çalışmalarının anlam bulmasındaki etkileri üzerinde duruldu. Konferansın son günü ise Akdeniz Sesleri (Mediterranean Voices) proje partnerlerinin birlikte yaptıkları bu çalışmanın sonucunda Akdeniz kültürel mirasının tartışılmasına yaptıkları katkılar ve projenin sonuç verilerinin sürdürülebilirlik ve kamuoyu yaratma açısından kullanılma imkanları tartışıldı. Maddi ve maddi olmayan kültürel mirasın bir arada ele alınmasının öneminin ortaya çıktııı Avrupa Birliği kültürel miras politikalarında, maddi kültür varlıklarının öne çıkarılıp korunmasının ve kentsel-mekânsal kültürel mirasın korunmasının yanı sıra maddi olmayan kültürel mirasın da maddi mirasın korunmasındaki önemi ve bu baılamda 13 kentte yapılan sözlü tarih çalışmalarının anlam bulmasındaki etkileri üzerinde duruldu. Konferansın son günü ise Akdeniz Sesleri (Mediterranean Voices) proje partnerlerinin birlikte yaptıkları bu çalışmanın sonucunda Akdeniz kültürel mirasının tartışılmasına yaptıkları katkılar ve projenin sonuç verilerinin sürdürülebilirlik ve kamuoyu yaratma açısından kullanılma imkanları tartışıldı. Konferansa Tarih Vakfı Akdeniz Sesleri Projesini temsilen, Aynur ılyasoılu, Gülay Kayacan, Ebru Soytemel, Burçak Madran ve Numan Karahan proje kapsamında hazırladıkları bildiri ve sunumlarıyla katıldılar. Konferansın 1. ve 2. günü akşamları İstanbul, Lefkoşa, Nicosia, Valetta, Beyrut, Hanya(Chania), Beytüllahim(Bethlehem) ve Londra ekipleri proje kapsamında ürettikleri belgesel filmler izlendi. Tarih Vakfı İstanbul ekibi film gösterimleri bölümüne “Geçmişteki Moda” ve “Hafızalarımızdaki Taşlıtarla” adlı iki kısa belgesel film ile katıldı. Gazi Ticaret Meslek Lisesi öğrencileri ile birlikte yürütülen “Bizim Tarihimiz Bizim Sergimiz” adlı belge film 3. gün yapılan “Intangible Heritage in Education” başlıklı yuvarlak masa tartışmasında gösterildi. Film ve sunum katılımcılar tarafından ilgiyle izlendi. Tarih Vakfı’nın Gaziosmanpaşa-Gazi Ticaret Meslek Lisesi öğrenci ve öğretmenleri ile birlikte yürüttüğü “aile tarihi ve göç” konulu bu çalışma, Medvoices projesinin Eğitim ayaıının en iyi model olduğu yönündeki geri bildirimler oldukça olumluydu. Detaylı bilgi için : http://www.iictd.org/medvoices/alexandria/
4. Bizim Sergimiz Bizim Tarihimiz (3 Haziran 2005)
Gazi Ticaret Meslek Lisesi öğrencileri Akdeniz Sesleri Projesi kapsamında, Tarih Vakfı’nın desteıi ile tarih dersi etkinliıi olarak Aile Tarihi ve Göç isimli bir proje hazırladılar. Tarih Vakfı tarafından öğrencilere yönelik düzenlenen sözlü tarih, fotoğraf ve sergi tasarım atölyeleriyle desteklenerek zenginleştirilen bu çalışmada öğrenciler; ailelerinin yakın geçmişi ve özellikle İstanbul’a göçleri hakkında aile üyeleriyle görüşmeler yaptılar, fotoğraflarını çektiler ve anlatılanları destekleyen görsel malzemeler topladılar.
Proje çalışmaları gerçekleştirilirken; tarih dersini öğrencilere sevdirmek, bu derse ilgilerini artırmak, tarihi olaylarda sebep sonuç zincirini öğrencilerin kendilerinin kurmasını sağlamak, problem çözme becerisini geliştirmek ve yaşadıkları çevreye olan duyarlııını artırmak hedeflenmiştir. İstanbul’un 1950 sonrası dışarıdan ve içeriden göç alarak kurulan ve hızla büyüyen bir yerleşim alanı örneıi Gaziosmanpaşa’nın küçük bir kesitine ışık tutan bu çalışma, Gaziosmanpaşa’ya 1970’lerde Anadolu’nun Tokat, Sivas, Malatya, Kastamonu, Samsun vb. illerinden göç eden ailelerin yerleştikleri Yunus Emre ve Karayolları mahalleleri ile çevrelerini, gençlerin yaptıkları sözlü tarih çalışmasıyla resimliyor. Gazi Ticaret Lisesi öğrencilerinin Aile Tarihi ve Göç adlı bu çalışması Tarih Vakfı’nın desteıiyle Bizim Tarihimiz Bizim Sergimiz adlı sergiye dönüştürüldü. Sergi 3-6 Haziran 2005’de Gazi Ticaret Lisesi’nde, 7-8 Haziran 2005’de Gaziosmanpaşa Kaymakamlııı’nda ve 9-12 Haziran 2005’de Tarih Vakfı Tarihi Darphane Binaları 2.7 salonunda İstanbullular ile buluştu.
5. Kuşaklar, Deneyimler, Tanıklıklar: Türkiye’de Sözlü Tarih Çalışmaları Konferansı (26-27 Eylül 2003)
Vakfımız 26-27 Eylül 2003’te “Kuşaklar, Deneyimler, Tanıklıklar: Türkiye’de Sözlü Tarih Çalışmaları” başlıklı bir konferans gerçekleştirdi. Yerel Sözlü Tarih Programı tarafından organize edilen iki günlük oturumlar dizisine oldukça yoıun bir katılım oldu.
Sözlü tarih yönteminin gelişiminde değerli katkıları olan ıngiliz tarihçi Paul Thompson’ın 10 yıl aradan sonra yine Tarih Vakfı’nın düzenlediıi bir toplantıda Türkiyeli meslektaşlarıyla buluşması da konferansın önemini artırdı. Konferansa hem tebliğ sunarak hem de izleyici olarak katılanların sayısının beklenenin de üzerinde olması umut vericiydi. Görüldü ki iki günlük oturumdan oluşan konferans sözlü tarih alanındaki önemli bir ihtiyacı karşıladı, bir ortak platform olma özelliği kazandı.
Konferansta belgesel sinema ile sözlü tarih ilişkisinden, arşivleme ve yöntem konularına birçok altbaşlıkta tartışmalar yapıldı. Emek süreçlerinden kent tarihlerine sözlü tarih yönteminin çok çeşitli alanlardaki yaratıcı biçimde kullanıldığı araştırma sonuçları, tebliğler sunuldu. Çeşitli kentlerden gelen Yerel Tarih Grupları kendi kentlerinde gerçekleştirdikleri çalışmaları sergilediler, oturumlarda sundular. Sözlü tarih alanının Türkiye’de 10 yıl içinde kaydadeğer bir gelişme gösterdiıinin en iyi kanıtı sanırız bu konferans oldu. 2 gün boyunca toplam sekiz oturumda gerçekleşen konferansa katılanların ilgi alanlarının, kökenlerinin ve perspektiflerinin geniş bir alana yayılmış olması da toplantıları zenginleştirdi. Sözlü tarih yönteminin hem uluslararası düzeyde tartışılan yöntemsel sorunları hem de Türkiye’li araştırmacıların karşılaştıkları problemlerin paylaşılması ve tartışılmasında konferans katılımcıları yeni imkanlar bulmuş oldular.
Paul Thompson’ın 21. Yüzyıla girerken sözlü tarihin getirdiği yeni olanaklar, açılımlar üzerine aktardıkları ve tanıttığı deneyimler ufuk açıcı oldu. Thompson’ın ayrıca sözlü tarih yönteminin toplum yaşamının demokratikleştirilmesi yönünde sunabileceği katkıları vurgulaması da dikkate değerdi. İngiltere’den toplantıya katılan bir başka konuk ise özellikle geniş ölçekli saha araştırmalarında sözlü tarih yönteminin kullanımı üzerine çalışmalarıyla tanınan sosyal bilimci Mike Savage’di. Savage’in sunumu ise sosyal sınıf ve hareketlilik teması üzerinden sözlü tarihte survey yöntemini ele almaktaydı ve yöntemsel açıdan bir perspektif sağladı.
Sonuçta konferans gerçekte sözlü tarih alanındaki ciddi bir birikimi ortaya çıkardı ve önümüzdeki dönemde daha özelleşmiş başlıklarda bir dizi sözlü tarih atölyesi gerçekleştirilmesi gerekliliğini bizlere gösterdi.
6. “Geçmişten Gelen Sesler: Sözlü Tarih” Paneli (9 Kasım 1998)
17. İstanbul Kitap Fuarı kapsamında Tarih Vakfı 9 Kasım 1998 Pazartesi günü “Geçmişten Gelen Sesler: Sözlü Tarih” başlığı altında bir panel düzenledi. Bilgi Üniversitesi’nden Serhan Ada, Koç Üniversitesi’nden Ayşegül Baykan, Tarih Vakfı Yurt Yayınları Sorumlusu Ali Berktay, İstanbul Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü’nden Claire Copeaux, Ege Üniversitesi’nden Arzu Öztürkmen’in tartışmacı olarak katıldıkları panelde “Sözlü Tarih Nedir” sorusuna cevap arandı. Sunuşlar ve tartışmalar sözlü tarihin bugünkü anlamıyla iki ayrı algılanışı etrafında yoğunlaştı: Bunlardan birincisi, sözlü tarihin, tarihçilik, gazetecilik, iletişim ve benzeri alanlarda yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanan yeni bir yöntem olarak algılanması; ikincisi ise sözlü tarihin, kendi iç tutarlılığı olan ayrı bir akademik dal olarak karşımıza çıkması. Bu iki bakış açısı karşısında, üzerinde önemle durulan bir nokta ise bu seçeneklerin bir biçimde bağdaştırılması şeklindeydi. Panelde ortaya konulan görüşler, Vakıf Yurt Yayınları’nın 1999 yalında başlatacağı ve gerek kurumsal yapıtları, gerekse alan çalışmalarını içerecek olan yeni “Sözlü Tarih Dizisi”nin hazırlanmasına yönelik bir altyapı oluşturması bakımından çok anlamlıydı.