İSTANBUL 1920

İstanbul’un işgal yıllarındaki toplumsal durumuna dair eşsiz bir tarihi belge olan İstanbul 1920 veya orijinal adı ile Constantinople Today, A Study in Oriental Life Robert Koleji Sosyoloji Profesörü Clarence R. Johnson’un editörlüğündeki Amerikalı on beş kişilik bir akademisyen heyetinin 1922’de yayımladığı bir mekan çalışması. Mütakere İstanbul’unun okulları, yetimhaneleri, hapishaneleri, karakolları ve genelevleri hakkında ayrıntılı makaleler içeren kitap, bunları anketler, söyleşiler ve haritalarla destekliyor. Dönemin idari, yasal ve toplumsal örgütlenmesine dair incelemeler de içeren kitap, bu açılardan Osmanlı toplumu ile ilgili önemli saptamalar da getiriyor. Kurtuluş Savaşı ve öncesindeki Balkan Savaşları ile Birinci Dünya Savaşı’nın izlerini taşıyan kitap dul kadınlar, yetimler ve işgal yönetiminin sistemi hakkında da çıkarımlara sahip. Bunların üzerine İstanbul’un kahvehaneleri, sinemaları ve barlarını inceleyen bir eğlence bölümü de mevcut.

Zafer Toprak’ın önsözünü yazdığı ve Sönmez Taner’in çevirdiği bu araştırma, işgal dönemi İstanbul’u hakkındaki bu çalışmanın Türkiye’deki ilk baskısı olmakla birlikte tarihimizdeki bu karmaşık ve önemli dönemi kent tarihi açısından okuyabilmek üzere önemli bir kaynak.