Aydınlanma Çağında bir Osmanlı Katibi: Ebubekir Ratib Efendi

Osmanlı Devleti’nin bürokrasi basamaklarını tek tek aşmış ve Viyana elçiliğine kadar yükselmiş Ebubekir Ratib Efendi’nin hayatı, 18.yy’da kendini yenilemeye çalışan Osmanlı Devleti’nin ıslahat politikalarına ve saray ehlinin zihin yapısına ışık tutuyor. Fatih Yeşil’in kaleme aldığı “Aydınlanma Çağında bir Osmanlı Katibi: Ebubekir Ratib Efendi” kitabı, Ebubekir Ratib Efendi’nin tecrübeleriyle dönemi ve Osmanlıları anlamayı hedefliyor. Osmanlı’da kalemiye sınıfının yükselişini anlatarak başlayan kitap, Ebubekir Ratib Efendi’nin Tosya’dan Viyana’ya uzanan hayatını anlatarak devam ediyor. Ebubekir Ratib Efendi’nin biyografisini, Viyana sefaretine ait yazmaları takip ediyor, Habsburg başkentinde bir Osmanlı’nın Avrupa siyasetine dair gözlemleri sunuluyor. Kitabın ilerleyen bölümlerinde Ebubekir Ratib Efendi’nin “Büyük Layiha” eserine yer veriliyor. Ebubekir Ratib Efendi, Garb tecrübelerinden esinlenerek yazdığı düşünce eserinde “İlm-i taktika ve İlm-i finans” gibi bilimlerin önemini anlatırken okura Osmanlı Devleti’nde kalemiye sınıfının duraklama ve gerilemeye bakış açılarını, çözüm önerilerini görme fırsatı sunuluyor. Son bölümde ise Ebubekir Ratib Efendi’nin sürgününe ve ölümüne değinilerek Osmanlı bürokrasinin rekabetçi ve tehlikeli yapısına dikkat çekiliyor. Yalnızca Osmanlı dünyasından ilginç bir figürün hayatını paylaşmakla kalmayan kitap, Ebubekir Ratib Efendi’nin hayatı üzerinden Osmanlı bürokrasisine ve Osmanlı Kalemiyesi mensuplarının zihinlerindeki temel meselelere ışık tutuyor.